Νέα

Ανακοινώσεις Αυγούστου 2024

Έκδοση του τ.1 του Ιστορικού Λεξικού των Ιδιωμάτων της Καππαδοκίας

Με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση σας ανακοινώνουμε την έκδοση του τ. 1 του Ιστορικού Λεξικού των Ιδιωμάτων της Καππαδοκίας, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών, 2024, εκτύπωση Εθνικό Τυπογραφείο. Το Ιστορικό Λεξικό των Ιδιωμάτων της Καππαδοκίας (ΙΛΙΚ) με αρχισυντάκτρια την Ι. Μανωλέσσου, Διευθύνουσα το ΚΕΝΔΙ-ΙΛΝΕ, και συντάκτες τους ερευνητές του ΚΕΝΔΙ-ΙΛΝΕ: Ι. Μανωλέσσου, Γ. Κατσούδα, Σ. Τσολακίδη, Γ. Χαιρετάκη και τον μεταδιδάκτορα Χ. Παπαναγιώτου θα ολοκληρωθεί σε 3 τόμους. Αποτελεί καρπό ερευνητικού προγράμματος που συγχρηματοδοτήθηκε από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (Γ.Γ.Ε.Τ.) και το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ), και υλοποιήθηκε από το 2018 ως το 2022 με φορέα το Εργαστήριο Νεοελληνικών Διαλέκτων του Πανεπιστημίου Πατρών, με την υποστήριξη του ΚΕΝΔΙ-ΙΛΝΕ της Ακαδημίας Αθηνών (πρόγραμμα Digitizing the Cappadocian Dialectal Landscape – DiCaDLand, http://cappadocian.upatras.gr/el), με επιστημονική υπεύθυνη την Δ. Μελισσαροπούλου (ΑΠΘ).

Στόχος του ΙΛΙΚ είναι να παράσχει την πληρέστερη δυνατή λεξικογραφική τεκμηρίωση της Καππαδοκικής διαλέκτου, εντασσόμενο στην σειρά μειζόνων διαλεκτικών λεξικών της Ακαδημίας Αθηνών, δηλ. του Ιστορικού Λεξικού των Ελληνικών Ιδιωμάτων της Κάτω Ιταλίας (Καραναστάσης 1984-1992), του Λεξικού της Τσακωνικής Διαλέκτου (Κωστάκης 1986-1987) και φυσικά του Ἱστορικοῦ Λεξικού τῆς Νέας Ἑλληνικῆς, τῆς τε κοινῶς ὁμιλουμένης καὶ τῶν ἰδιωμάτων (ΙΛΝΕ, 1933-).

Οι γραπτές πηγές του ΙΛΙΚ αποτελούνται από το σύνολο κατά το δυνατόν της δημοσιευμένης βιβλιογραφίας γύρω από τα ιδιώματα της Καππαδοκίας (περιγραφές ιδιωμάτων, γλωσσάρια, εκδόσεις αφηγήσεων, ασμάτων κλπ.) καθώς και από τις χειρόγραφες συλλογές διαλεκτικού υλικού που βρίσκονταν εναποτεθειμένες στο Αρχείο του ΚΕΝΔΙ-ΙΛΝΕ, στο Αρχείο του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, στο Σπουδαστήριο Λαογραφίας του ΕΚΠΑ και στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Έτσι, το ΙΛΙΚ περιέχει μεγάλο όγκο παλαιών γλωσσικών δεδομένων από ανέκδοτες χειρόγραφες πηγές (κυρίως του ΙΛΝΕ και του ΚΜΣ), το οποίο ήταν άγνωστο-μη προσβάσιμο ως τώρα στην επιστημονική κοινότητα. Παράλληλα, το ΙΛΙΚ αξιοποιεί και έναν μεγάλο όγκο απομαγνητοφωνημένων πρόσφατων προφορικών διαλεκτικών καταγραφών ομιλητών 3ης και 4ης γενεάς προσφύγων, τα οποία παραχωρήθηκαν ευγενικά στο πρόγραμμα Dicadland από προγενέστερα ερευνητικά προγράμματα Ελλήνων και ξένων επιστημόνων.

Το ΙΛΙΚ θα είναι σύντομα διαθέσιμο και σε ηλεκτρονική μορφή από τον ιστότοπο της Ακαδημίας Αθηνών, και θα συνοδεύεται από τον υπό έκδοση 5τομο Γλωσσικό Άτλαντα των διαλεκτικών ποικιλιών της Καππαδοκίας, σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή (http://cappadocian.upatras.gr/atlas/el ).

Επιθυμία των συντελεστών του έργου ήταν αυτό να αποτελέσει έναν φάρο μνήμης για τα 100 χρόνια από το τέλος της ιστορικής παρουσίας των καππαδοκικών ιδιωμάτων στην πατρίδα τους.

Ηλεκτρονική έκδοση Λεξικογραφικού Δελτίου

Με χαρά σας ανακοινώνουμε ότι η αναδρομική δημοσίευση των τόμων του ΛΔ συνεχίζεται. Μετά τον ειδικό τόμο 26 (2012), μόλις αναρτήθηκε ο τόμος 25 (2005).

Ανακοινώσεις Ιουλίου 2024

Ηλεκτρονική έκδοση Λεξικογραφικού Δελτίου

Με χαρά ανακοινώνουμε την αναδρομική ηλεκτρονική δημοσίευση του τόμου 26 (2012) του Λεξικογραφικού Δελτίου. Ο τόμος αυτός έχει ιδιαίτερη θέση στην σειρά του περιοδικού, καθώς αποτελεί μια συνολική επισκόπηση του χώρου της ιστορικής και της διαλεκτικής λεξικογραφίας. Περιέχει οκτώ μεταλεξικογραφικές εργασίες, που συνέγραψαν, κατ’ ανάθεσιν, ερευνητές του Κέντρου Ερεύνης των Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων-ΙΛΝΕ. Οι εργασίες αυτές προσεγγίζουν βασικά θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα της λεξικογραφίας (φωνητική μεταγραφή, ετυμολογία, ορισμοί, παραδείγματα, πηγές κ.α.) και παρουσιάζουν, σχολιάζουν και ερμηνεύουν την τοποθέτηση του Ἱστορικοῦ Λεξικοῦ τῆς Νέας Ἑλληνικῆς (ΙΛΝΕ) απέναντι σε αυτά, επ’ ευκαιρία της αναθεωρήσεως του Κανονισμού Συντάξεώς του, ο οποίος δημοσιεύεται αυτοτελώς ως Παράρτημα.

Ανακοινώσεις Ιουνίου 2024

Ηλεκτρονική έκδοση Λεξικογραφικού Δελτίου

Το Κέντρο Ερεύνης των Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων-ΙΛΝΕ της Ακαδημίας Αθηνών ανακοινώνει με χαρά την έναρξη της συνεργασίας του με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, για την στο εξής ηλεκτρονική δημοσίευση της επετηρίδας του Κέντρου, του Λεξικογραφικού Δελτίου. Το Λεξικογραφικόν Δελτίον θα είναι στο εξής ελεύθερα διαθέσιμο διαδικτυακά στον ιστότοπο https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/lexdelt/index. Ξεκινάμε με την ανάρτηση του νέου τόμου του Λεξικογραφικού Δελτίου, του διπλού επετειακού τόμου 27-28 (2023), ο οποίος περιέχει 11 άρθρα, από ερευνητές του Κέντρου Ερεύνης Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων της Ακαδημίας Αθηνών αλλά και από διεθνώς καταξιωμένους μελετητές, τα οποία πραγματεύονται διάφορες όψεις της νεοελληνικής διαλεκτολογίας, λεξικογραφίας και γλωσσικής ιστορίας. Δημοσιεύονται επίσης νεκρολογίες για τους 3 πρόσφατα αποβιώσαντες τ. Διευθυντές του Κέντρου, και ειδική διαλεκτολογική-λεξικογραφική βιβλιογραφική επισκόπηση. Πολύ σύντομα θα ακολουθήσει η σταδιακή αναδρομική δημοσίευση όλων των προηγούμενων τόμων του Λεξικογραφικού Δελτίου, οι οποίοι περιέχουν πολύ σημαντικές εργασίες διαλεκτολογικού και λεξικογραφικού ενδιαφέροντος. Μείνετε συντονισμένοι!

Ανακοινώσεις Μαΐου 2023

Συμμετοχή του ΚΕΝΔΙ-ΙΛΝΕ Ακαδημίας Αθηνών στο συνέδριο AMGL43

Με επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι ομιλίες των ερευνητών του ΚΕΝΔΙ-ΙΛΝΕ στο πλαίσιο της 43ης Ετήσιας Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ. Το συνέδριο έλαβε χώρα στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕΔΕΑ) κατά το διάστημα 4-7 Μαΐου 2023. Προσκεκλημένη ομιλήτρια διατέλεσε η Διευθύνουσα το ΚΕΝΔΙ-ΙΛΝΕ, Ιώ Μανωλέσσου. Αναλυτικά οι ομιλίες των εκπροσώπων του κέντρου παρουσιάζονται κάτωθι:

Ιώ Μανωλέσσου (Ερευνήτρια Α’): «Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: πρόοδος, προβλήματα και προοπτικές στον 21ο αι.»

Συμεών Τσολακίδης (Ερευνητής Γ’) σε συνεργασία με τους Δήμητρα Μελισσαροπούλου (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) και Αγγελική Ράλλη (Πανεπιστήμιο Πατρών): «Οι αρχειακές πηγές στην υπηρεσία της γλωσσικής αλλαγής: νέα δεδομένα για την εξέλιξη του νεοελληνικού παρακειμένου»

Γεώργιος Χαιρετάκης (Ερευνητής Γ’): «Τα αριθμητικά στις νεοελληνικές διαλέκτους: συγχρονική και διαχρονική προσέγγιση»

Γεώργιος Χαιρετάκης (Ερευνητής Γ’) σε συνεργασία με την Αγγελική Ράλλη (Πανεπιστήμιο Πατρών): «Η σύνθεση στην κρητική διάλεκτο»

Πατήστε εδώ για το πρόγραμμα του συνεδρίου

Πατήστε εδώ για το βιβλίο περιλήψεων

Ανακοινώσεις Δεκεμβρίου 2022

Nέα εκδήλωση του Κέντρου

Την Πέμπτη, 15 Δεκεμβρίου 2022, στις 17.30, στο Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών, διεξάγεται Ημερίδα Παρουσίασης Ερευνητικού Έργου σχετικά με την ελληνική γλώσσα στην Μικρά Ασία, η οποία συνδιοργανώνεται από το Κέντρον Ερεύνης των Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων – Ιστορικό Λεξικό (ΚΕΝΔΙ-ΙΛΝΕ) της Ακαδημίας Αθηνών και το Cambridge Centre for Greek Studies του Πανεπιστημίου του Cambridge. Κεντρικός ομιλητής θα είναι ο Ακαδημαϊκός Πασχάλης Κιτρομηλίδης, και κατόπιν θα παρουσιαστούν ερευνητικά προγράμματα του ΚΕΝΔΙ και του Cambridge Centre αναφορικά με τις νεοελληνικές διαλέκτους της Μικράς Ασίας (Καππαδοκίας, Πόντου, Σμύρνης κ.ά.). Η εκδήλωση θα μεταδοθεί και μέσω Ζοοm.